Miyerkules, Disyembre 29, 2021

Panawagan

PANAWAGAN

napadaan lang ako noon sa U.P. Diliman
nang makita yaong nakasulat na panawagan
"Contractual, Gawing Regular", aba'y marapat naman
lalo na't islogang makatao't makatarungan

panawagan nilang ito'y sadyang napapanahon
anuman ang kanilang unyon o organisasyon
kabaong sa manggagawa ang kontraktwalisasyon
kapitalistang pandaraya ang iskemang iyon

kaya nag-selfie ako sa islogang nakasulat
bilang pakikiisa sa manggagawa, sa lahat
ng nakikibaka, lalo sa mga nagsasalat
sa mga obrero'y taas-noong pasasalamat

O, mga manggagawang kontraktwal, magkapitbisig
manggagawang regular ay kakampi ninyo't kabig 
kayong iisang uri'y magturingang magkapatid
iskemang kontraktwalisasyon nga'y dapat mapatid

- gregoriovbituinjr.
12.29.2021

Lunes, Nobyembre 8, 2021

Climate Justice Now!

CLIMATE JUSTICE NOW!

sa pangwalong anibersaryo ng bagyong Yolanda
sa panawagang Climate Justice ay nakikiisa
lalo't COP26 sa Glasgow ay nagaganap pa
kayraming delegadong tinatalakay ang klima

bakit nakiisa ako sa gayong panawagan
isa ako sa nakapunta noon sa Tacloban
nang sumamang magbigay ng relief goods ang samahan
sa mga nasalanta ng Yolanda't namatayan

at isang taon matapos iyon, ako'y nagpasya
sa mahabang lakaran, ang Climate Walk, ay sumama
tutungo kami sa Tacloban mula sa Luneta
naglakad mula Oktubre Dos, at lakad talaga

ilang lalawigan at bayan-bayan ang tinawid
upang mensaheng Climate Justice ay aming ihatid
bakit klima'y nagkaganyan, anong dapat mabatid
anong magagawa ng mga gobyerno't kapatid

nakapaang nilakad ang tulay ng San Juanico
at nakarating sa mismong unang anibersaryo
ng bagyong Yolanda sa Tacloban, Nobyembre Otso
kita'y barko sa lupa't puntod ng mga yumao

makalipas ang isang taon ay naglakad naman
sa ibang bansa, kasama'y naglakad sa Tacloban
ang Pransya'y narating at naglakad sa kalamigan
at pagpasa ng Paris Agreement ay nasaksihan

sa mga nakasama, taospusong pasalamat
sa bawat paglalakbay na tunay na mapagmulat
kaya sa isyu ng klima'y sinusulat ang dapat
tuloy sa hangaring Climate Justice para sa lahat

kaya kumikilos pa ako sa usaping klima
bilang isang manunulat, makatâ, aktibista
panawagang "Climate Justice Now!" ay sinisigaw pa
nang dinggin at kumilos ang mga gobyerno't masa

- gregoriovbituinjr.
11.08.2021

litrato kuha sa Luneta, Oktubre 2, 2014, tangan ng makatâ ang pulang banner

Linggo, Nobyembre 7, 2021

Kartilya

KARTILYA

dinaraos tuwing ikapito ng bawat buwan,
ikapito ng gabi, pulong na makasaysayan
doon binabasa ang Kartilya ng Katipunan
sa isang seremonyang talaga namang dibdiban

tulad ng petsa ngayon, ikapito ng Nobyembre
na dinaraos kahit nasa malayo man kami
sumabay man sa Dakilang Rebolusyong Oktubre 
ikasandaang apat na anibersaryo nire

maraming salamat sa pangkat ng Kamalaysayan
o Kaisahan sa Kamalayan sa Kasaysayan
na tuwing sumasapit ang ikapito ng buwan
ay sinasariwa ang Kartilya ng Katipunan

ito'y Kartilyang patnubay sa pagpapakatao
pawang inaaral bago maging Katipunero
sinulat, pinagtibay, pinalaganap sa tao
nina Gat Andres Bonifacio't Emilio Jacinto

higit dalawang dekada ko nang sinasabuhay
ang Kartilyang itong sadyang isinapusong tunay
nakikibaka, maralita't obrero'y karamay
halina't itaguyod sa madla ang gintong gabay

- gregoriovbituinjr.
11.07.2021

Sahod

SAHOD

isinusulat kong pataludtod
ang nakakaawa nilang sahod
parang hinihintay sa alulod
patak ng kanilang paglilingkod

pag paksa'y ganyang nakakaluhâ
pagtula'y di na nakakatuwâ
ngunit may tungkulin ang makatâ
na masa'y ipagtanggol sa tulâ

kahit makata'y di mapalagay
bawat isyu'y unawaing tunay
kalutasang dapat matalakay
sahod at lakas-paggawa'y pantay

paano ang dapat nilang gawin
upang mga ito'y pagpantayin
pagkat iyon ang dapat tanggapin
nilang mga sahurang alipin

dapat ay makatarungang sahod
para sa obrerong naglilingkod
makatarungan, pantay na sahod
upang di na sila manikluhod

sa produktong kanilang nalikha
may kapantay na lakas-paggawa
subalit di mabayarang tama
bigay lang ay sahod na kaybaba

negosyo raw kasi ay babagsak
kahit sila'y tumubo ng limpak
obrero'y gumapang man sa lusak
di ibibigay ang sweldong tumpak

anang isang namimilosopo
subukan mo kayang magnegosyo
upang ang ganito'y malaman mo
bakit dapat baratin ang sweldo

at di dapat bayaran ng tama
iyang kanilang lakas-paggawa
baka malaking kita'y mawala
kung ibibigay sa manggagawa

ganyan pag nabisto ang mahika
nitong sistemang kapitalista
kaya manggagawa, magkaisa
baguhin ang bulok na sistema

- gregoriovbituinjr.
11.07.2021
(Kinatha kasabay ng ika-104 anibersaryo ng Dakilang Rebolusyong Oktubre)

Lunes, Oktubre 25, 2021

Pagkakaisa

PAGKAKAISA

may agad akong nagunita nang mabasa iyon
kasabihang sa buhay ay may prinsipyadong layon
mula sa Etiyopya, animo'y tula at bugtong
ang: "When "When spider webs unite, they can tie up a lion."

na maikukumpara sa nabasa ko ring taos
ito'y: "Workers of the world, unite! You have nothing to lose
but your chain," kung manggagawa nga'y magkaisang lubos
puputlin nila ang kadena ng pagkabusabos

kung magkapitbisig tulad ng sapot ng gagamba
magagapos nila ang leyong mapagsamantala
at sa pang-aapi sa masa'y di na makadamba
tulad ng pagtapos sa paghahari ng burgesya

dahil Tao'y tao, ating kapwa, may karapatan
tulad ng mga manggagawang aliping sahuran
kung walang manggagawa, wala tayong kaunlaran
kanilang mga kamay ang nagbuo ng lipunan

sapot ng gagamba'y ihanda nating buong giting
upang igapos ang leyong dahilan ng ligalig
manggagawa, magkaisa, mensahe'y iparating
upang bulok na sistema'y palitan na't malupig

- gregoriovbituinjr.
10.25.2021
#LaborPowersa2022
#ManggagawaNamansa2022

ang litrato ay screenshot mula sa yutyub

Martes, Oktubre 19, 2021

Manggagawa, Pangulo ng bansa

MANGGAGAWA, PANGULO NG BANSA

isang bus driver si Pangulong Nicolas Maduro
ng bansang Venezuela, tunay na lider-obrero
guro sa primarya ang sa Peru'y kumandidato
at nanalo, siya si Pangulong Pedro Castillo

obrero sa pabrikang metal, lider-unyonista
yaong pangulo ng Brazil na si Lula da Silva
manggagawa rin ang naging Pangulo ng Bolivia
na si Evo Morales, nakatatlong termino na

ipinanalo ng kanilang mamamayang dukha
at ng kapwa nila mahihirap na manggagawa
di trapo, di elitista ang namuno sa bansa
di mayayamang bobotante ang turing sa madla

totoong lider ang nais ng mga mamamayan
na talagang maglilingkod sa madla't buong bayan
sa atin, manggagawa'y tumakbo sa panguluhan
sa katauhan naman ni Ka Leody de Guzman

bayan ay sawa na sa dinastiya't mga trapo
na nanggaling sa iisang pamilya't apelyido
huwag na sa trapong yaong dukha'y laging dehado 
manggagawa naman ang iboto nating pangulo

- gregoriovbituinjr.
10.19.2021

Mga pinaghalawan:
https://www.nbcnews.com/storyline/venezuela-crisis/nicolas-maduro-path-bus-driver-venezuelan-president-n788121
https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57941309
https://en.wikipedia.org/wiki/Evo_Morales
https://edition.cnn.com/2016/03/17/world/lula-da-silva-profile/index.html
https://www.youtube.com/watch?v=QSehQ5sbxBs

Huwebes, Oktubre 14, 2021

Inemuri


INEMURI

sa atin, pag nahuling natutulog sa trabaho
baka di lang sitahin, sibakin pa ang obrero
kaya ka raw nasa trabaho'y upang magtrabaho
dahil sayang lang daw ang sa iyo'y pinapasweldo

sa Japan, ang matulog sa trabaho'y karaniwan
tinuturing na tanda ng sipag at kapaguran
bilang manggagawa, ang ganito'y patunay lamang
na sila'y tao rin, di makina sa pagawaan

ang tawag dito ng mga Hapon ay "inemuri"
na kung ating pakikinggan ay tunog "In Memory"
dahil ba sa pagtulog, may nagunitang sakbibi
ng lumbay, maganda'y kung napanaginip ang kasi

diwa ng inemuri'y di ubra sa ating bayan
sa loob ng walong oras kang nasa pagawaan
ang turing sa nagtatrabaho'y aliping sahuran
kung nais mong matulog, umuwi ka ng tahanan

subalit inemuri'y kailangan din sa atin
lalo't sitwasyon ng babaeng manggagawa natin
mula sa pabrika, sa bahay pa'y may trabaho rin
siyang tunay, silang nagtitiis sa double burden

ang diwa ng inumeri ay pagpapakatao
kailangan ng malalimang pang-unawa rito
lalo't kalagayan ng kanilang mga obrero
na talagang napapagod din sa pagtatrabaho

unawain at gamitin ang diwang inemuri
sakaling napaidlip ang manggagawa't nahuli
huwag sibakin agad ang pagod na trabahante
gisingin at pagsabihan ang obrerong nasabi

- gregoriovbituinjr.
10.14.2021

ang dalawang litrato ay screenshot mula sa youtube

Miyerkules, Oktubre 13, 2021

Labor Power sa 2022

LABOR POWER SA 2022

kung sawang-sawa ka na sa political dynasties
na laging naluluklok habang masa'y nagtitiis
sa hirap at pagsasamantala ng mga burgis
may pag-asa pa, sa MANGGAGAWA tayo'y magbigkis

kung sawang-sawa ka nang mamayagpag muli'y trapo
naluluklok ay pamilyang iisang apelyido
anong napala sa tradisyunal na pulitiko?
nganga ang bayan, nais ba nating laging ganito?

laging elitista't mayayaman ang naluluklok
pati artistang sumayaw lang, nalagay sa tuktok
tingin nila sa masa'y tagaboto't tagaluklok
dapat nang mapatid ang ganitong sistemang bulok

panahon nang ikampanya natin ang manggagawa
at iluklok natin ang kandidato ng paggawa
silang dahilan upang umunlad ang mga bansa
walang pag-unlad sa buong mundo kung sila'y wala

kung walang manggagawa, walang tulay at lansangan
sa Makati ay walang gusaling nagtataasan 
walang gusali ang Kongreso, Senado, Simbahan
walang nakatayong White House, Kremlin o Malakanyang

nilikha ng manggagawa ang mga ekonomya
umikot ang dolyar, ang piso, ang maraming kwarta
sila ang gumagawa kaya bansa'y kumikita
manggagawa ang nagpapaikot ng mundo, di ba?

kaya panahon namang manggagawa ang iluklok
at ang mga political dynasties ay ilugmok
lider-manggagawa ang ating ilagay sa tuktok
upang tuluyang mapalitan ang sistemang bulok

isang sistemang nagdulot ng pagsasamantala
ng tao sa tao kaya maraming aping masa
panahong nang ilugmok ang elitista't burgesya
na nagpanatili lang ng dusa't hirap sa masa

si Ka Leody de Guzman ang ating kandidato
sa susunod na halalan, tumatakbong pangulo
batikang labor leader, mapangahas, matalino
kasangga ng manggagawa't ng karaniwang tao

si AttyLuke Espiritu sa senado naman
na maraming unyon ang pinanalo't tinulungan
silang dalawa ang kandidatong maaasahan
sigaw ng manggagawa'y dinggin: MANGGAGAWA NAMAN!

- gregoriovbituinjr.
10.11.2021

Linggo, Oktubre 10, 2021

Kwento sa taksi

KWENTO SA TAKSI

kwento ng kapwa manggagawa sa puso ko'y tagos
tanong sa taxi driver, sinong ibobotong lubos
sagot sa kanya, sa lesser evil, baka walang loss
kaysa di kilala, sa hirap di tayo matubos

ilang eleksyon nang pinili mo ay lesser evil?
may napala ba ang bayan sa mga lesser evil?
wala, di ba? bakit iboboto'y demonyo't sutil
huwag bumoto sa mga demonyo't baka taksil

may tumatakbong manggagawa sa pagka-pangulo
si Ka Leody de Guzman, isang lider-obrero
sagot niya, di naman kilala ang tumatakbo
maging praktikal tayo, hindi siya mananalo

ilang beses ka nang naging praktikal sa halalan
kahit alam mong demonyo'y pagkakatiwalaan
sa pagka-pwesto ba nila'y may napala ang bayan?
sagot niya, wala kasing ibang maaasahan

ngayong halalan, may nagbukas na bagong pag-asa
ang katulad mong manggagawa ay tumatakbo na
kung mga manggagawang tulad mo'y magkakaisa
lider-obrero ang pangulo sa bagong umaga

- gregoriovbituinjr.
10.10.2021

maraming salamat kay kasamang Larry sa kwentong ito
maraming maraming salamat din po sa litrato mula sa pesbuk

Sabado, Oktubre 9, 2021

Pamumuno

PAMUMUNO

pag binigyan ka ng pambihirang pagkakataon
ng kasaysayan upang mamuno, kunin mo yaon
huwag mong tanggihan pagkat para sa iyo iyon
kusa mong tanggapin ang sa kakayahan mo'y hamon

sayang ang mga pagkakataong pinalalampas
di naman mula kay Eba ang bigay na mansanas
o kaya'y ang binantayan ni Juan na bayabas
huwag kang mahiya, kaya mong mamuno ng patas

iyan ang tangan kong prinsipyo't ipinapayo ko
pambihirang pagkakataon ba'y tatanggihan mo?
huwag mong hayaang liparin lang ng hangin ito
tanggapin ang pagkakataong dumapo sa iyo

lalo't mamumuno't magsisilbing tapat sa bayan
di tumulad sa ibang nagpapalaki ng tiyan
kain, tulog, at pulos bisyo lamang sa katawan
pamumuno naman ay iyo ring matututunan

mag-aral ka, at ilibot sa paligid ang mata
lipuna'y suriin, makisalamuha sa masa
kung may pagkakataong mamuno, tanggapin mo na
tanging payo'y maging patas at makatarungan ka

- gregoriovbituinjr.
10.09.2021

Martes, Oktubre 5, 2021

Maligayang Araw ng mga Guro

MALIGAYANG ARAW NG MGA GURO

sa lahat po ng guro, taasnoong pagpupugay
sa paglaki namin, guro'y sandigan at patnubay
bukod sa aming magulang ay guro ang nagpanday
ng isip at asal ng estudyante, naging gabay

ang mahal kong ina ang talagang una kong guro
ang aking ama naman ay kayrami ring tinuro
upang kaming mga anak ay sadyang mapanuto
silang nagturo't gumabay ng may buong pagsuyo

salamat sa guro ng kinder at elementarya
tunay kayong sa aming puso't diwa'y mahalaga
di lang itinuro'y wika, agham, matematika
kundi good manners and right conduct, wastong disiplina

sa mga guro ko ng hayskul, nagpupugay ako
di rin malimot ang mga guro sa kolehiyo
sa lahat ng aming naging guro, mabuhay kayo!
sa lahat ng guro, kami'y taasnoong saludo!

- gregoriovbituinjr.
10.05.2021

litratong kuha ng makata noong 2016

Huwebes, Setyembre 2, 2021

Si Jose Mari Chan at ang mga natanggal na obrero

SI JOSE MARI CHAN AT ANG MGA NATANGGAL NA OBRERO

'ber months na, maririnig na naman natin ang mga
awiting pamasko datapwat Pasko'y malayo pa
wala pang Undas, pauso na ng kapitalista
nang pamaskong regalo'y maihanda't mabili na

habang umeere ang tinig ni Jose Mari Chan
may isang paalala lamang si kasamang Emman
isang union buster at sa manggagawa'y kalaban
si Jose Mari Chan, masakit na katotohanan

sa Hotel Enterprises of the Philippines, pangulo
ang Hyatt Regency Manila'y pag-aari nito
babayarang service charge na one point three milyong piso
ay kanya pang ipinagkait sa mga obrero

dulot nito'y illegal mass lay-off ng manggagawa
higit dalawang daan silang trabaho'y nawala
sa kabila ng awit, may lihim palang nagawa
na sa mga obrero'y bagay na kasumpa-sumpa

at salamat, Ka Emman, sa pagbubulgar mong ito
di mo kasalanan, tapat ka lang sa tungkulin mo
habang umaawit si Chan, tandaan natin ito
dahil sa kanya'y kayraming nawalan ng trabaho

- gregoriovbituinjr.
09.02.2021

* litrato mula sa post sa fb ni Emman Hizon na nakilala ko noong siya'y nasa Freedom from Debt Coalition (FDC) pa

Sabado, Agosto 28, 2021

Diwang mapagpalaya

DIWANG MAPAGPALAYA

simpleng pamumuhay at puspusang pakikibaka
ang isinasabuhay ng tulad kong aktibista
patuloy na kumikilos at nag-oorganisa
tungo sa pagtatayo ng lipunang ninanasa

binabasa ang akda't kasaysayan ng paggawa
upang tuluyang tagpasin ang gintong tanikala
tungo sa adhikang pagbabagong mapagpalaya
tungo sa lipunang ang bawat isa'y maginhawa

tungo sa asam na lipunang walang mga uri
lipunang hindi hinahati, walang naghahari
ugat ng kahirapan ay pribadong pag-aari
nitong kasangkapan sa produksyon, dapat mapawi

lipunang bibigkis sa matinding pagkakaisa
ng sangkatauhan laban sa pagsasamantala
lipunang nakatindig sa panlipunang hustisya
at karapatang pantao, na pantay bawat isa

tara't magbasa ng mga mapagpalayang akda
tungo sa pagkakaisa ng uring manggagawa
upang lipunang hangad nila'y maitayong sadya
at lahat ay makinabang sa bunga ng paggawa

- gregoriovbituinjr.
08.28.2021

Martes, Agosto 24, 2021

Paslit

PASLIT

bagamat hitik sa bunga ang puno ng kalumpit
na paborito namang pitasin ng mga paslit
subalit kung mahuhulog sa puno'y anong sakit
kahit kapwa batang nakakita'y napabunghalit

bagamat paslit dahil sa kamurahan ng gulang
bawat isa sa kanila'y may angking karapatan
karapatan nila ang mag-aral sa paaralan
subalit di ang magbungkal sa mga basurahan

sa murang edad ay karapatan nilang maglaro
mag-aral at maglaro silang may buong pagsuyo
tatanda agad kung nagtatrabahong buong puso
gayong bata pa, ang kabataan nila'y naglaho

kung ang bunga ng kalumpit ay madaling mapitas
yaong batang nagtratrabaho na'y malaking bigwas
sa kanyang pagkabatang di na niya nadadanas
bata pa'y nagtrabaho upang makabiling bigas

protektahan ang bata, pagkabata'y irespeto
huwag hayaang sa maagang gulang magtrabaho
ngunit kung dahil sa hirap, gagawin nila ito
karapatan nila bilang mga bata'y paano?

- gregoriovbituinjr.
08.24.2021

* mga litrato mula sa google

Sabado, Agosto 21, 2021

Lipunang pangarap

LIPUNANG PANGARAP

isang sistemang parehas, lipunang manggagawa
ang pangarap naming itayo, kasama ng dukha
kami'y kumikilos tungo sa lipunang malaya
at walang kaapihan, lipunang mapagkalinga

kaya ngayon ay nakikibaka kaming totoo
upang itayo'y asam na lipunang makatao
na walang pagsasamantala ng tao sa tao
kalagayan ng tao sa mundo'y sosyalisado

ang kapitalistang sistema'y tuluyang palitan
nang mas abante't patas na sistema ng lipunan
anupaman ang tawag, kung sosyalismo man iyan
mahalaga'y pantay at parehas ang kalakaran

papalit sa uring kapitalista'y ang obrero
na siyang mamumuno sa lipunang makatao
walang maiiwan, pulubi man, sa pagbabago
lahat ay nakikipagkapwa't nagpapakatao

kung ugat ng kahirapa'y pribadong pag-aari
di na iyan dapat pang umiral ni manatili
pagsulpot ng iba't ibang uri'y dapat mapawi
pakikibaka mang ito'y pagbabakasakali

iyan ang pangarap ko't pangarap din ng marami
kaya sa pakikibaka'y nagpapatuloy kami
upang sa kahirapan, ang tao'y di na sakbibi
may paggalang sa dignidad, bawat isa'y kasali

- gregoriovbituinjr.
08.21.2021

Babasahin sa paggawa

BABASAHIN SA PAGGAWA

kung mababasa lang ang lathalaing paggawa
baka naghimagsik na ang nagtatrabahong madla
laban sa sistemang pinaiiral ng kuhila
o mga taksil na tubo lang ang inaadhika

samahan sa paggawa'y patuloy na umiiral
habang lipunang pangarap nila'y pinangangaral
mula sa primitibo komunal, alipin, pyudal
at paano palitan ang sistema ng kapital

mayroong hanggang reporma lang ang inaadhika
animo'y pinakikintab ang gintong tanikala
nais ng marami'y rebolusyon ng manggagawa
at itayo ang isang lipunang mapagkalinga

ang mga araling ito'y dapat nating basahin
mga babasahin itong dapat nating aralin
at kung kaya, bawat manggagawa'y pagkaisahin
patungo sa lipunang makatao'y pakilusin

- gregoriovbituinjr.
08.21.2021

* litratong kuha ng makatang gala mula sa mga nasaliksik na babasahin sa aklatan ng opisina ng paggawa

Huwebes, Agosto 19, 2021

Ang estado

ANG ESTADO

napaka-teyoretikal ng mga pag-usisa
ano ba ang estado o yaong pamamahala
ng isang teritoryo, rehiyon, o kaya'y bansa
o pangkat ng mga taong nabuhay ng malaya

anong kasaysayan ng Atlantis, ayon kay Plato
bakit nga ba ito ang ideyal niyang estado
si Engels naman, sinuri'y pag-aaring pribado
pati na pinagmulan ng pamilya't ng estado

ang isa pa'y ang Estado't Rebolusyon ni Lenin
hinggil sa estadong dapat pag-aralang taimtim
anong kakapal ang mga librong dapat basahin
nakakatuwa kung buod nito'y malaman natin

anong mga nangyari sa primitibo komunal
bakit nawala't lipunang alipin ang umiral
bakit panginoong maylupa'y naghari sa pyudal
paanong lipuna'y binago ng mangangalakal

bakit ang aring pribado'y ugat ng kahirapan
bakit laksa'y mahihirap, mayaman ay iilan
bakit may inaapi't pinagsasamantalahan
paano itatayo ang makataong lipunan

paano sumulpot ang mga uri sa estado
bakit may watawat, pulis, teritoryo't husgado
paano sumulpot ang diktadura't ang gobyerno
anong halaga ng pakikibaka ng obrero

mga inaral na ito'y ibahagi sa masa
lalo't inaasam nila'y karapata't hustisya
paano kamtin ang lipunang para sa kanila
kung saan pantay, parehas at patas bawat isa

- gregoriovbituinjr.
08.19.2021

Linggo, Agosto 8, 2021

Tanong ng manggagawa


TANONG NG MANGGAGAWA

"Bakit manggagawa ang unang magsasakripisyo
para isalba ang negosyo?" tanong ng obrero
ito ba'y nakaliligalig na tanong sa iyo?
ah, dapat pag-isipang mabuti ang tugon dito

nang magkapandemya, sinara ang mga pabrika
ekonomya'y bumagsak, di napaikot ang pera
tila hilong talilong ang mga ekonomista
kung paano ibangon ang nasaktang ekonomya

trabaho'y tigil, sa manggagawa'y walang pansahod
kayraming apektado, gutom ay nakalulunod
ayuda'y minsan lang natanggap, ngayon nakatanghod
saan kukuha ng ipangkakain sa susunod

nang magluwag ang lockdown, tila nagbalik sa normal
pinapasok ng kapitalista'y mga kontraktwal
halos di papasukin ang manggagawang regular
kontraktwalisasyon na pala'y muling pinairal

pamahalaan naman, negosyo'y inayudahan
bine-bail out upang negosyo'y di raw magbagsakan
bilyon-bilyon sa negosyo, sa obrero'y libo lang
baka ekonomya'y maiangat daw ng tuluyan

lumilikha ba ng ekonomya'y kapitalista
di ba't manggagawa ang lumikha ng ekonomya
kaya bakit negosyo ang unang isinasalba
na para bang ating mundo'y pinaiikot niya

"Bakit manggagawa ang unang magsasakripisyo
para isalba ang negosyo?" tanong ng obrero
isang tanong pa lang ito, na napakaseryoso
na dapat sagutin nang husay ng ating gobyerno

kung di iyan matugunan pabor sa manggagawa
ang bulok na sistema'y dapat nang baguhing sadya
halina't patuloy kumilos tungo sa adhika
na lipunang makatao'y itatag ng paggawa

- gregoriovbituinjr.
08.08.2021

* mga litratong kuha ng makatang gala sa pagkilos ng manggagawa sa harap ng DOLE sa Intramuros noong Hulyo 23, 2021

Martes, Mayo 4, 2021

Pahayag ng KPML sa Araw ng Paggawa 2021

KPML
Press Statement
Mayo Uno, 2021

SIGAW NG MARALITA NGAYONG MAYO UNO:
KABUHAYAN, KALUSUGAN, KARAPATAN, KALIGTASAN, IPAGLABAN!

Ang pambansang samahan ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML) ay mahigpit na nakikiisa sa lahat ng manggagawa sa buong daigdig sa pagdiriwan ng Pandaigdigang Araw ng Paggawa.

KABUHAYAN. Trabaho, hindi tanggalan! Ito ang panawagan ng manggagawa, lalo na ngayong may pandemya ay biglang nagsarahan ang maraming pabrika dahil hindi na pinalabas ang mga tao sa panahon ng community quarantine, na nagdulot ng pagkawala ng trabaho. O kung may trabaho man, ang mga regular na manggagawa ay hindi na pinapapasok, kundi pawang mga kontraktwal na ang nagtatrabaho. Ang pandemya'y naging pagkakataon para sa mga ganid na kapitalista na tanggalin ang mga regular na manggagawa sa ngalan ng kontraktwalisasyon. Dahil sa kakulangan ng ayuda, na sinasabi ng pamahalaan ay halos nasaid na ang badyet nito, bagamat nasa P19 Bilyong piso ang badyet ng NTF-ELCAC (National Task Force To End Local Communist Armed Conflict), na dapat tanggalin sa kanila upang gamiting pang-ayuda sa mamamayan sa panahon ng pandemya. Sayang lang na nagagamit ang badyet na ito sa kawalanghiyaan at pangre-redtag.

KALUSUGAN. Sa ngayong mahigit nang isang taon ng pananalasa ng COVID-19 sa buong mundo, pumangalawa ang Pilipinas sa Southeast Asia sa may pinakamaraming tinamaan ng COVID-19 na umabot na ng mahigit isang milyon, kasunod ng Indonesia. Patuloy pa rin ang tila hindi maayos na tugon ng rehimeng Duterte sa pandemyang ito kaya umabot ng isang milyong katao ang tinamaan ng COVID-19. Ang aming panawagan: Libreng mass testing at bakuna para sa lahat!

KARAPATAN. Dapat ipaglaban ng mamamayan ang kanilang karapatan laban sa kapalpakan ng pamahalaan. At dahil sa mga kapalpakang ito, nag-inisyatiba ang mamamayan sa pamamagitan ng mga community pantry upang kahit paano'y makatulong sa masa. Manipestasyon ng kapalpakan ng gobyerno kaya kumilos na ang mamamayan. Karapatan ng mamamayan na humingi ng ayuda sa panahong nawalan sila ng pinagkakakitaan dahil hindi na sila pinayagang makalabas ng bahay dahil sa community quarantine na ipinatutupad.

KALIGTASAN. Dapat tiyakin ang kaligtasan ng mamamayan, at mapigilan na ang sunud-sunod na naaapektuhan ng coronavirus at ang lumalalang kagutuman sanhi ng sunud-sunod na lockdown na pumipigil sa mga tao upang magtrabaho at magkaroon ng pagkakakitaan. Hindi sapat ang bakuna lang para sa lahat. Isama sa ayuda ang mga bitaminang kinakailangan ng katawan. Tiyakin ding kumakain ng sapat na pagkaing masustansya ang mamamayan upang hindi magkasakit. Dapat matulungan ang mga magsasaka upang mas umunlad pa ang kanilang paraan ng pagsasaka, at matulungan din ang ating mga mangingisda bagamat nag-iingat na silang pumunta sa West Philippine Sea upang mangisda. Tiyakin ding hindi mawawalan ng trabaho ang mga manggagawa. Maglunsad din tayo ng urban farming upang balang araw ay may mapipitas tayong gulay at protas na makakain.

Kaya ngayong Mayo Uno, sigaw ng maralita, KABUHAYAN, KALUSUGAN, KARAPATAN, KALIGTASAN, IPAGLABAN!

Sabado, Mayo 1, 2021

Pahayag ng HomeNet Philippines sa Mayo Uno 2021

STATEMENT OF HOMENET PHILIPPINES 
May 1, 2021

PAGSAGIP NG MGA BUHAY AT KABUHAYAN:
PANAWAGAN NG MGA MANGGAGAWANG IMPORMAL, 
SOCIAL PROTECTION PARA SA LAHAT!

Ang pandemya na ating kasalukuyang nararanasan ay isang malaking hamon para sa buhay at kabuhayan ng mga Pilipino, partikular na sa mga bulnerableng manggagawa sa bansa. Sa gitna ng pag-urong ng ekonomiya at kaliwa’t kanang mga lockdown, ay marami ring mga Pilipino ang nawalan ng trabaho, kasama na ang mga street vendors, jeepney at tricycle drivers, home-based workers, non-corporate construction workers at mga maliliit na mga negosyante na umaasa lamang sa kakarampot na kinikita mula sa pamamasada at pagtitinda. Ang krisis na ito ay di maikakailang patuloy na nagdudulot ng kagutuman at matinding kahirapan sa maraming manggagawa at kanilang mga pamilya. 

Ang tugon ng gobyerno sa kasalukuyan ay sobrang kapos upang masolusyunan ang mga isyu na dulot ng pandemya. Dahil dito ay napipilitan ang mga mahihirap na manggagawa na ilagay sa peligro ang kanilang kalusugan para lamang may maipakain sa kanilang pamilya. Bukod pa rito ay dagdag rin sa problema ang mahirap na sistema at pag akses ng serbisyong medikal sa bansa. Kapag sila ay nagkasakit , hindi sila maasikaso ng isang health care system kung saan maging ang mayayaman ay nahihirapang kumuha ng agarang serbisyo. Kung sumusubok silang ibangon muli ang kanilang mga kabuhayan para makaahon sa sobrang paghihirap, wala o halos wala ang mga rekurso sa produksyon na pwede nilang magamit.

Sa panahon ng ganitong kagipitan, kinakailangan ng agaran at komprehensibong pag aksyon kalakip ang isang whole-of-society approach mula sa gobyerno. Bukod sa pangunahing responsibilidad ito ng estado, ay ito rin ang may hawak sa mga resources na pwedeng pakilusin o gamitin. 

Karapatan ng bawat mamamayan ang maproteksyunan laban sa mga life-cycle risks (pagbubuntis, katandaan, pagkamatay), economic risks (kawalan ng trabaho), social at governance risks, at environmental/disaster risks, lalo na sa gitna ng krisis na ating kinakaharap. 

Ngunit ang mga manggagawang impormal ay madalas na napag iiwanan sa mga polisiya, programa, at sistema ng social protection. Hindi sila kwalipikado para sa 4Ps at iba pang mga porma ng social assistance. Kumpara sa pormal na sektor at mga indigent, laging kulang na kulang ang bilang ng mga impormal na manggagawa pagdating sa pag mi-miyembro sa Philhealth, bagamat naipasa na ang Universal Health Care Act na naggagarantiya ng awtomatik Philhealth membership sa lahat ng Pilipino. Hindi rin sila nakakarehistro at wala ring pormal na empleyo kung kaya’t hindi regular na nakapag-aambag sa Social Security System. Pagdating naman sa sektor ng manggagawang pormal, bagamat mayroong malinaw na social security benefits(tulad ng sickness, maternity, disability, retirement, death, funeral, employee’s compensation, at unemployment insurance), ang pagbagsak ng ekonomiya ay nagdulot sa sapilitang paghinto ng karamihan na ipagpatuloy ang kanilang regular na kontribusyon sa kadahilanang hindi sapat ang kinikita. 

Malinaw na nasa disbentahe ang mga manggagawa sa impormal na ekonomiya. Ang mga organisasyong kasapi ng Homenet Philippines ay nananawagan at nagsusulong ng mga sumusunod na puntos bilang parte ng prayoriti agenda tungo sa progresibong realisasyon ng social protection para sa lahat. Para matugunan itong mga panawagang ito, kinakailangan ng pinansyal na alokasyon. Panahon na para singilin ang gobyerno sa mga serbisyo at mga resources na mayroon ito para maisalba ang bansa, lalong lalo na ang mga mahihirap. Sa halip na umasa lamang sa indirektang buwis na ipinapataw sa mga produkto at serbisyo kung saan ang malaking porsyento ay sinasagot ng mga nasa laylayan, kailangang singilin ang mga mayayamang ang kinakamal na tubo ay konkretong manipestasyon sa sobrang hindi pagkakapantay-pantay ng ating lipunan. Dapat na magkaroon ng direktang buwis na tatawaging ‘solidarity taxes’ na sasagutin ng mga mayayaman, partikular ng mga may ari-ariang umaabot ng isang daang milyong piso at pataas. Pwede ring magpataw ng buwis sa mga produkto ng iba’t ibang industriyang nag-eemploy ng maraming impormal na manggagawa na maaring magpondo para sa kasiguruhan ng kanilang social protection.

EMERGENCY AT SOCIAL ASSISTANCE PARA SA MGA MANGGAGAWANG IMPORMAL SA GITNA NG PANDEMYA

1. Siguruhin ang pantay-pantay na akses sa sapat na cash assistance sa pamamagitan ng pagpapatupad ng sistemakong pagrerehistro na iminumungkahi sa Magna Carta of Workers in the Informal Economy (MACWIE) bill para maisakatwiran ang cash distribution.

2. Siguruhin ang pantay-pantay na akses sa minimum wage na di bababa ng sampung araw sa pamamagitan ng TUPAD cash for work at iba pang similar na mga programa.

3. Suportahan ang produksyon, pagproseso, at distribusyon ng pagkain sa pamamagitan ng pag-organisa ng community gardens, pantries, kitchens, community-supported agriculture, digital marketing platforms katulong ang LGU at iba pang may taya.

4. Palawakin ang gender-responsive na akses sa mga resources na makapaglilikha ng mas maraming oportunidad sa - at sa pagpapalakas ng kabuhayan;

a) Maglaan ng pondo para sa mga indibidwal na manggagawa para maka-akses ng micro-loans/maliliit na pautang (Php50,000 to Php300,000) na walang pataw na interes o kolateral, at working capital grant (Php100,000 to 1,000,000 kada grupo) naman para sa mga rehistradong informal sector group enterprises.

b) Maglaan ng pautang at kaginhawaan sa buwis para sa mga MSMEs.

c) SIguruhin ang akses sa inklusibong serbisyong pampinansyal sa pagtalaga ng suportang teknikal para sa mga village savings at loan associations (VSLAs) at iba pang katulad na mga inisyatiba sa grassroots level.

d) Pahintulutan ang mga manggagawang impormal sa paggamit ng mga pampublikong espasyo kung saan pwede maglako at magtinda ng mga produkto.

e) Magtatag ng isang malawakang programang makapag-eemploy at makapag-rerekrut ng mga manggagawang impormal sa mga serbisyong pampubliko tulad ng contact tracing, pagtatayo ng mga pasilidad pang quarantine at mga istrukturang pang DRRM, pag-repair ng mga napinsalang mga bahay at gusali, pag-aalaga sa mga pasyente, bata, at mga nakatatanda sa mga komunidad, atbp.

f) Pahintulutan ang tatlumpung porsyentong (30%) kota para sa impormal na sektor pagdating sa mga mga public procurement programs.

g) Tugunan ang isyu ng unpaid care work ng kababaihan sa pamamagitan ng pagkilala, pagbawas, pagredistribyut, at pagbibigay representasyon, pati ang pamamahagi ng mga pangunahin at esensyal na mga utilities tulad ng malinis at naiinom na tubig, elektrisidad), pati na rin mga serbisyo tulad ng pag-aalaga sa mga bata at nakatatanda at iba pang serbisyong pangkomunidad.

h) Maglaan ng karagdagang akses para sa mga manggagawang impormal upang mapalakas ang kasanayan at mapaunlad ang negosyo sa pamamagitan ng pag organisa ng mga libreng training activities, kasama ang paggamit ng internet o iba pang online na mga plataporma para sa pag-market ng produkto o serbisyo.

i) Pagkakaroon ng business registration at tax payments sa pamamagitan ng mga one-stop registration facilities o mabilisang pag isyu ng online permit, at sa paraan ng pagpapasimple ng mga sistemang pambuwis at pagiging abot-kaya ng mga ito para sa uring manggagawa.

PANGKALAHATANG KALUSUGAN PARA SA MGA MANGGAGAWANG IMPORMAL AT KANILANG MGA PAMILYA

1. Siguruhin ang rehistrasyon ng mga manggagawang impormal sa Philhealth, kung saan kulang na kulang ang kanilang representasyon, upang mapakinabangan ang awtomatik na membership at mga benepisyong nakasaad sa Universal Health Care Act na dapat ay prayoridad at may sapat na pagpopondo.

2. Bigyan ng prayoridad ang libreng pagbabakuna ng mga ,manggagawang impormal na economic frontliners, tulad ng mga driver at vendor.

3. Bigyan ng pagsasanay ang mga organisasyon ng manggagawang impormal sa mga komunidad para magsagawa ng mga kampanya sa pagbibigay impormasyon at kamalayan tungkol sa covid, partikular sa mga gawi upang ito ay maiwasan, pagbabakuna, paggamot at iba pang entitlements na nakasaad sa batas.

SOCIAL SECURITY PARA SA LAHAT NG EDAD

1. Para maging makatarungan at pantay-pantay ang trato, maglaan ng subsidiya para sa kontribusyon ng mga manggagawang impormal sa SSS (30% tulad ng nangyayari sa Thailand o higit pa) para maging abot-kaya. (Ito ay sa kadahilanang ang mga manggagawa sa pormal na sektor ay nagbabayad ng mas mababa dahil ang mas malaking bahagdan ng kanilang kontribusyon ay nanggagaling sa mga employer, na wala ang mga impormal na manggagawa dahil enrolled sila sa SSS bilang mga self-employed.

2. I-institusyonalisa ang mga abot-kayang payment arrangements na partikular na dinisenyo para sa iba’t ibang sub-sektor ng mga manggagawang impormal (subcontracted and self-employed home-based workers, vendors, farmers and rural workers, non-corporate construction workers, atbp.) depende sa kani-kanilang mga konteksto. Ang ganitong mga arrangements ay dapat sinusuri at ginagabayan ng mga mabubuting halimbawa ng iba pang mga bansa.

3. I-akredit ang mga kooperatiba, micro-finance institutions, fair trade groups, at iba pang mga solidarity-based na organisasyon ng mga manggagawang impormal para mapadali at mapalawak ang mga kampanya sa membership at para rin magsilbing mga collective agents. 

4. I-amend ng SSS Law para mareporma ang SSS Commission na maging isang tunay at malayang body na pangangasiwaan ng mga representatibo ng bawat kategorya ng mga nakaseguro na miyembro, kabilang ang mga manggagawa’t employer sa impormal na sektor.

5. Maglaan ng mga benepisyo sa kawalan ng trabaho (unemployment insurance) para sa mga manggagawang impormal na self-contributing.

6. Taasan at bigyan ng Employee Compensation benefits, lalo na ang mga kasong may kaugnay sa COVID na galing sa mga pinakabulnerableng grupo, kabilang ang mga manggagawang impormal na nawalan ng pagkakakitaan.

7. Siguruhin ang implementasyon ng Expanded Maternity Leave Law upang masaklaw ang mga kababaihan sa impormal na ekonomiya.

8. Ipagkaloob ang adisyunal na Php1,000 sa SSS pensyon at itaas pa ang benepisyo sa pensyon para sa mga miyembro ng SSS.

9. Dagdagan para man lang maging Php1,000 ang social pension para makasama sa saklaw ang lahat ng mga senior citizens, at maging tunay itong pangkalahatan.

SIGURUHIN NA ANG MGA KARAPATAN NG MGA MANGGAGAWANG IMPORMAL, KARAMIHAN AY NAILAHAD SA TAAS, AT PADALIIN ANG KANILANG TRANSISYON TUNGO SA PORMALIDAD SA PAMAMAGITAN NG PAGPASA AT PAGPAPATUPAD NG MAGNA CARTA OF WORKERS IN THE INFORMAL ECONOMY (MACWIE), KUNG HINDI MAN SA KASALUKUYANG KONGRESO, AY MAGING KAGYAT NA PANAWAGAN SA SUSUNOD BILANG ISYUNG ELEKTORAL SA 2022.

Miyerkules, Abril 28, 2021

Pahayag ng XDI sa World Day of Safety and Health at Work

Pahayag ng XD Initiative
Abril 28, 2021

SA WORLD DAY FOR SAFETY AND HEALTH AT WORK, SIGAW NG MAMAMAYAN:
KABUHAYAN, KALUSUGAN, KARAPATAN, KALIGTASAN, IPAGLABAN!

Umabot na ng isang milyong katao ang naapektuhan ng COVID-19 sa bansa. Sa Southeast Asia, pumapangalawa na tayo sa Indonesia na may 1,6 milyong kataong apektado ng naturang sakit. Bakit nangyari ang ganito? Kulang ang mga ospital at mga medical personnel upang tugunan ang mga ito. Nagkakasakit na ang mamamayan, at nagugutom pa bunsod ng kawalan ng pagkakakitaan dahil sa lockdown na hindi dapat lumabas ng bahay ang mga tao.

Karapatan ng mamamayan na humingi ng ayuda at obligasyon naman ng pamahalaan ang ibigay ito dahil sa pinatutupad nilang mga patakaran ukol sa pandemya na naging isang malaking sagka sa kanilang kakayahang kumita. Marami ang nawalan ng trabaho at naging resulta nito ay ang kakarampot na pagkain sa hapag kainan na kasalukuyang pinagsasaluhan ng bawat pamilya.

Hanggang nag-inisyatiba ang mamamayan, sa pangunguna ni Ana Patricia Non, na nagtatag ng Maginhawa community pantry, na ang layunin ay makapag-ambag kahit kaunti upang maibsan ang kagutuman ng ilang mga nagugutom na kababayan. Naglagay siya ng kariton na may mga gulay sa Maginhawa St., sa Quezon City, sa prinsipyong "Magbigay ayon sa kakayahan. Kumuha batay sa pangangailangan." Hanggang sa ito'y dumami at nagsulputan na sa iba't ibang bahagi ng bansa. Ipinakita ang pagdadamayan, pagbibigayan, pag-aambagan, at pagbabayanihan ng mga tao. Manipestasyon na palpak ang pamahalaan kaya mamamayan na mismo ang gumawa ng paraan. Subalit ni-redtag pa ito at itinuring na kagagawan umano ng mga komunista. Ang dinig yata ng NTF-ELCAC (National Task Force to End Local Communist Armed Conflict) sa community pantry ay communist party.

Hindi sapat ang bakuna para sa lahat. Hiling ng XD Initiative na tanggalin na at gawing pang-ayuda sa mamamayan ang pondo ng NTF-ELCAC na nasa higit 19 Bilyong piso. Sayang lang ang pondong ginagamit nila sa kawalanghiyaan at pangre-redtag sa bayanihan ng mamamayan.

Karapatan ng mamamayan na humingi ng ayuda sa panahong nawalan sila ng pinagkakakitaan dahil hindi na sila pinayagan ng pamahalaan namakalabas ng bahay dahil sa ipinatutupad na community quarantine. Kaya kung sinasabi ng pamahalaan na said na ang ayuda, aba'y ang P19 Bilyon ng NTF-ELCAC ay gamitin na sa ayuda at malaking tulong na ito sa mamamayan.

Milyon na ang apektado ng COVID. Nais ng mamamayan na tiyaking ligtas sila at ang kanilang mga mahal sa buhay mula sa sakit na ito. Kung nahihirapan ang pamahalaan, sa pangunguna ni Duterte, na tugunan ang krisis na ito, dapat lang siyang mag-resign na sa pwesto. O kung kapit tuko pa rin siya ay nararapat lamang siyang patalsikin ng taumbayan. Upang sa kalaunan ay pumili ang taumbayan ng bagong pamunuang binubuo ng mga magagaling at matitino, na siyang magtitiyak ng kaligtasan ng sambayanan.

Ngayong Abril 28, sa okasyon ng World Day For Safety and Health at Work (Pandaigdigang Araw para sa Kaligtasan at Kalusugan sa Trabaho), sigaw ng XD Initiative, KABUHAYAN, KALUSUGAN, KARAPATAN, KALIGTASAN, IPAGLABAN!