Balitang Carina

BALITANG CARINA

tinunghayan ko ang pahayagan

ngayong araw, kaytitinding ulat

ng unos na naganap kahapon

nagbaha ang buong kalunsuran

nilampasan na ang bagyong Ondoy

sa buong pagluha ni Carina

baha sa maraming kabayanan

mga pamilya'y sinaklolohan

dahil nagsilubog ang tahanan

nilikha iyon ng kalikasan

ipinakita ang buong ngitngit

nagngangalit ang klima at langit

climate action na nga'y kailangan

upang matugunan ang naganap

subalit anong gagawing aksyon

makipag-usap sa P.M.C.J.,

K.P.M.L., Sanlakas, B.M.P.,

S.M. ZOTO, CEED, A.P.M.D.D

samahan natin sila sa rali

panawagan: climate emergency

mag-shift sa renewable energy

climate adaptation, mitigation

ipagbawal na ang mga coal plant

pati ang liquified natural gas

kontakin ang Bulig Pilipinas

para sa ating maitutulong

sa mga biktima ni Carina

kailangan ng kongkretong aksyon

para sa sunod na henerasyon

na may ginawa rin tayo ngayon

- gregoriovbituinjr.

07.25.2024

* litrato ay mga headline ng pahayagang Abante Tonite at Pilipino Star Ngayon, Hulyo 25, 2024

* PMCJ (Philippine Movement for Climate Justice)

* KPML (Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod)

* BMP (Bukluran ng Manggagawang Pilipino)

* SM-ZOTO (Samahan ng Mamamayan - Zone One Tondo Organization)

* CEED (Center for Energy, Ecology, and Development)

* APMDD (Asian People's Movement on Debt and Development)

Pagpupugay sa pagwawagayway

PAGPUPUGAY SA PAGWAWAGAYWAY

isang karangalang mabidyuhan

ang pagwawagayway ng bandila

ng samutsaring mga samahan,

ng guro, obrero, masa, dukha

na ginawan ko ng pagpupugay

at tulang makabagbag-damdamin

sumusuot sa kalamnang taglay

at yaring puso'y papag-alabin

binanggit ng tagapagsalita

sa rali yaong mga pangalan

ng mga samahang ang adhika

itayo'y makataong lipunan

sa kanila, mabuhay! MABUHAY!

iyan ang tangi kong masasabi

taaskamao pong pagpupugay

sapagkat sa masa'y nagsisilbi

mabuhay kayo, mga kasama!

kayong tunay naming inspirasyon

para sa karapatan, hustisya

at lipunan nating nilalayon

- gregoriovbituinjr.

07.23.2024

* bidyong kuha ng makatang gala sa pagkilos sa SONA, 07.22.2024

^ ang bidyo ay mapapanood sa: https://www.facebook.com/reel/1143756510213675

Nang umulan sa SONA

NANG UMULAN SA SONA

Sa SONA ay kaylakas ng ulan

Kaya raliyista'y naulanan

Mga pulis ba'y takot sa ulan?

At nauna sa masisilungan?

O ito lang ay napaghandaan?

Serve and protect ba'y talagang ganyan?

Sarili'y unang poprotektahan?

Pinrotektahan laban sa ulan...

- gregoriovbituinjr.

07.23.2024

* litratong kuha ng makatang gala sa Commonwealth sa rali sa ikatlong SONA ni BBM, Hulyo 22, 2024

Tulang binigkas sa SOHRA 2024 (State of Human Rights Address)

TULANG BINIGKAS SA SOHRA 2024

(State of Human Rights Address)

bilang sekretaryo heneral nitong organisasyong

Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod,

tinalakay ko sa SOHRA ang mga isyu ng dukha

sa pagtatapos ng presentasyon, binigkas ko'y tula:

"for homeless and underprivilege" batay sa Konstitusyon

ang pabahay ngunit 4PH ay kaiba ang layon

ang 4PH ay pabahay di para sa walang bahay

kundi sa may Pag-ibig at kayang magbayad ng tunay

ang presyo pa ng pabahay ay batay sa market value

kaya tubo o profit ang pangunahing layon nito

dapat batay sa CAPACITY TO PAY ng maralita

at di sa tutubuin ng kapitalistang kuhila

parang sapilitan sa dukha ang 4PH na iyan

na sa ayaw mo't gusto, tatanggalin ka sa tahanan

etsapwera na ang maralita sa lipunang ito

ay nagagamit pa upang pagtubuan ng gobyerno

ang market value ay sagka sa karapatan ng dukha

na dapat gobyerno ang sa kanila'y kumakalinga

sa mga kasama sa SOHRA, kung kayo'y may mungkahi

pagtulungan natin upang dukha’y di naduduhagi

- gregoriovbituinjr.

07.16.2024

* litratong kuha ng makatang gala, 07.16.2024

* ang SOHRA ay pinangunahan ng Philippine Alliance of Human Rights Advocates (PAHRA)

Di na lang antas-dalo

DI NA LANG ANTAS-DALO

tapos na ako sa panahong antas-dalo

di tayo flower base lang, aking napagtanto

sa anumang pagkilos na kasama tayo

di maaaring nakatunganga lang ako

may isang rali na ako'y nabugbog naman

isang kakilala ang ako'y pinayuhan

ang sabi niya, "huwag ka kasi sa front line!"

ano ako, tuod? doon lang sa likuran?

di tayo dumadalo upang pamparami

kundi tiyaking naroon tayong may silbi

sa samahan, bayan, ngunit di pahuhuli

nais ko'y may tangan laging plakard sa rali

ayokong dadalo lang at nakatunganga

na sa isyu't usapin ay natutulala

kung may matututunan ay pupuntang sadya

upang pagtingin sa isyu'y maisadiwa

minsan, sa mga forum naiimbitahan

ayos lang dumalo't may napag-aaralan

ngunit ngayon, ayokong antas-dalo na lang

kundi may naiaambag sa talakayan

noong kabataan ko'y antas-dalo lagi

nabatid na trapo'y di dapat manatili

kaya nais kong tumulong upang magwagi

ang dukha't manggagawa sa laban ng uri

- gregoriovbituinjr.

07.11.2024

Bilyones na pondo para sa klima

BILYONES NA PONDO PARA SA KLIMA

aba'y pitongdaan walumpu't tatlong bilyong piso

na pala ang nakuhang suporta ng ating bansa

mula tatlumpu't isang development partners nito

na para raw sa climate change action plan, aba'y di nga?

may dalawampu't tatlong proyektong pangtransportasyon

National Adaptation Plan, kaygagandang salita

nariyan pa'y Nationally Determined Contribution

Implementation Plan, batid kaya ito ng madla?

siyamnapu't apat ang proyektong inisyatiba

para sa gawaing pangklima habang iba naman

ay mula raw sa pautang, pautang? aba, aba?

anong masasabi rito ng ating mamamayan?

anong tingin dito ng Freedom from Debt Coalition?

sa bilyon-bilyong pautang ba'y anong analysis?

di na ba makukwestyon kahit suportang donasyon?

anong tingin ng Philippine Movement for Climate Justice?

pabahay ng mga na-Yolanda'y kasama kaya?

sa climate emergency ba pondong ito na'y sagot?

bakit climate emergency'y di ideklarang sadya?

nawa'y pondo'y di maibulsa ng mga kurakot!

- gregoriovbituinjr.

07.11.2024

* ulat mula sa pahayagang Abante Tonite, Hulyo 9, 2024, pahina 3

Suhol

SUHOL

pagsaludo sa taong di tumatanggap ng suhol

kung may akusasyon, sarili'y dapat ipagtanggol

matuwid magsalita, di nagkakabulol-bulol

lalo na't nasa kapangyarihan, may nanunulsol

ibig sabihin, may pabor kapalit ng salapi

dapat usisain lalo't bansa'y naduduhagi

ang akusasyon ng suhol ay dapat lang masuri

dahil pagkatao na'y may bahid pag di napawi

anong patunay ng nagbibintang sa akusasyon?

paano naman ba pasisinungalingan iyon?

lalo't sa susunod na taon na'y mid-term election

paninira ng kredibilidad ba'y nilalayon?

sino bang iuupo sa Senado at Kongreso?

o Mababang Kapulungan, sinong ipapanalo?

pag ahensya'y gumalaw dahil nasuhulan ito

aba'y kawawa naman ang totoong ibinoto!

may patas bang halalan pag may ganyang pag-uulat?

na dapat nating subaybayan baka makulimbat

ang boto ng masa't kandidato nila'y masilat

ah, buong katotohanan sana nga'y mabulatlat

- gregoriovbituinjr.

07.11.2024

* ulat ay headline sa pahayagang Abante, Hulyo 10, 2024

* suhol - pagbibigay ng salapi o anumang bagay sa maykapangyarihan kapalit ang anumang pabor, mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, pahina 1179

Ulog - Walang taong bayan sa isang lugar

ULOG - WALANG TAONG BAYAN SA ISANG LUGAR

may isang awit noong narinig ko nang bata pa

liriko: "Wala nang tao sa Santa Filomena"

sa krosword, awiting iyon ay aking naalala

Apat Pababa: Walang taong bayan, ano nga ba?

di ko alam ang tamang sagot, diwa ko'y kinapos

animo isip ko'y nilalatigo't inuulos

sinagot ang Pababa't Pahalang hanggang matapos

lumabas na sagot ay ULOG, ako'y nakaraos

tiningnan ang kahulugan sa talahuluganan

kung bakit salitang ULOG ay "walang taong bayan"

naroon: "pag-alis sa pook dahil sa digmaan..."

nilisan ng mga bakwit ang kanilang tahanan

tila istorya ng Santa Filomena ang ulog

tulad sa Marawi, buong bayan ay nabulabog

baka kabahayan at kabuhayan pa'y sinunog

dahil sa digma, pook nila'y talagang nadurog

ah, naalala ko lamang ang nasabing awitin

mga bakwit ba sa lugar nila'y nakauwi rin?

may kapayapaan na ba sa bayan nila't natin?

upang ulog ay di na larawang dapat sapitin?

- gregoriovbituinjr.

07.10.2024

* krosword mula sa Abante Tonite, Hulyo 9, 2024, p.7

* ulog - 3. Sinaunang Tagalog, pag-alis o pagkawala ng mga naninirahan sa isang pook dahil sa digmaan, salot, at katulad, mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, p.1299

Pagbebenta ng lupa sa mga dayuhan?

PAGBEBENTA NG LUPA SA MGA DAYUHAN?

sa ChaCha nga kaya ito'y ating tinututulan

dahil edukasyon, masmidya, pati kalupaan

nitong ating bansa'y pinaplanong gagawin naman

na sandaang porsyentong pag-aari ng dayuhan

subalit masa'y mayroong bagong katatakutan

ang pagbebenta umano ng lupa sa Palawan

at ibang lalawigan na bumibili'y dayuhan!

tanong natin, aling banyaga ang napagbibilhan?

inuupahan at binibili raw ay palayan

banggit sa ulat ang Nueva Ecija't Palawan

magsasaka'y natutuwa't sila'y nababayaran

ngunit seguridad sa pagkain ang tatamaan

uupahan muna'y isang ektarya ng palayan

sa presyong walumpu hanggang sandaang libo naman

ngunit simula lang ito, bibilhin kalaunan

makokontrol na nila anong itatanim diyan

ngayon nga, maraming iskwater sa sariling bayan

ay ibebenta pa ang lupa sa mga dayuhan

marapat lang isyung ito'y ating masubaybayan

bago pa tayo'y wala nang lupa't bansang matirhan

- gregoriovbituinjr.

07.06.2024

* ulat mula sa pahayagang Tempo, Hunyo 30, 2024, p.1 at 2

Ang esensya ng buhay

ANG ESENSYA NG BUHAY

anong esensya ng buhay? / bakit ako aktibista?

ang pagpapayaman nga ba / sa buhay itong esensya?

maging makapangyarihan / sa bansa't sa pulitika?

esensya na ba ng buhay / pag marami ka nang pera?

ako'y naging aktibistang / may prinsipyong tinataglay

sapagkat sa nangyayari / sa mundo'y di mapalagay

adhika kong makatulong / sa nahihirapang tunay

sa ganyan ko nakikita / ang esensya ko sa buhay

kahit gaano karami / ang yaman ko't pag-aari

kung nakuha ko lang ito / sa paggawa ng tiwali

sinayang ko ang buhay kong / sira ang dangal o puri

na nabubuhay sa mali't / sa tanang pagkukunwari

aanhin kong nakatira / sa mansyon man o palasyo

kung kapwa ko maralita'y / hinahamak pa ring todo

kung kapwa ko manggagawa'y / lagi nang iniinsulto

habang wala akong kibo / na dapat kumibo ako

ako'y pipikit na lang bang / marami'y kinakawawa

alam kong may inaapi 'y / di na lang magsasalita

anong klaseng tao ako / na kapwa'y binalewala

di ako paparis diyan / sa mga tuso't kuhila

kaya ako aktibista / dahil dito ko nagagap

ang esensya nitong buhay / at sa lipunang pangarap

may pagkakapantay-pantay, / bawat isa'y lumilingap

na tumutulong sa kapwa / at di lilo't mapagpanggap

subalit di kawanggawa / ang adhika kong pagtulong

kundi bulok na sistema'y / nagkakaisang ibaon

sa hukay ng mga gutom / at sama-samang ituon

ang lakas sa pagtatayo / ng lipunang sinusulong

- gregoriovbituinjr.

07.05.2024

Bawal ang bastos

BAWAL ANG BASTOS

sa nasakyan kong minibus, tawag ay ejeep

ay may paskil doong sabi'y "Bawal ang Bastos"

na mga mata ko'y agad iyong nahagip

buti't bago bumaba'y nakunan kong lubos

halos ilang segundo lamang ang pagitan

bago bumaba ako'y nakapaglitrato

kundi iyon ay mawawala nang lubusan

sa aking diwa, buti't agad nakunan ko

pagkat kayganda ng nasabing panawagan

nang mapatimo iyon sa diwa ng masa

nang mapatino ang mga manyak at bastos

na ang gawain pala nila'y may parusa

"Bawal Bastos Law" ay ganap nang sinabatas

sa hubog ng babae'y bawal nang tumitig

o tsansingan sila'y isa nang pandarahas

sa nasabing batas, bastos na'y inuusig

- gregoriovbituinjr.

07.05.2024

* Ang RA 11313 o "Safe Spaces Act" ay tinatawag ding "Bawal Bastos Law"

Ang tatak sa poloshirt

ANG TATAK SA POLOSHIRT

"Nagkakaisang Lakas"

ay "Tagumpay ng Lahat!"

sa poloshirt ay tatak

ito'y nakagaganyak

upang ako'y kumilos

kahit madalas kapos

sa buhay na hikahos

naghahandang makalos

ang bulok na sistema

habang inaasam na'y

panlipunang hustisya

para sa aping masa

gabay na't inspirasyon

sa pagkilos ko't layon

ang natatak na iyon

upang tupdin ang misyon

- gregoriovbituinjr.

07.05.2024

* litratong kuha ng makatang gala sa pagkilos tungong Mendiola, 06.12.24

Hinagpis ng masa

HINAGPIS NG MASA

madalas, ang masa'y naghihinagpis

sa maraming problemang tinitiis

bahay ng maralita'y inaalis

buhay ng manggagawa'y tinitiris

paghihinagpis ba'y palaisipan

dukha'y laksa't mayaman ay iilan

kayraming hirap at pinahirapan

ng sistemang tadtad sa kabulukan

ang malupit at mapagsamantala

ay dapat lamang talunin ng masa

lalo't elitista't kapitalista

ang yumuyurak sa dignidad nila

ah, di tayo dapat maghinanakit

sa mga trapo't burgesyang kaylupit

sa masa, halinang magmalasakit

upang karapatan nila'y igiit

halina't magpatuloy sa pagkilos

at maghanda sa pakikipagtuos

sa mga sakim at mapambusabos

upang sistemang bulok na'y matapos

- gregoriovbituinjr.

07.03.2024

Ang sahurang alipin

ANG SAHURANG ALIPIN

ikaw ang tumutustos sa buong pamilya

o baka may malaking pagkakautang ka

ay, ganyan ka inilalarawan tuwina

gayong kakarampot mong sahod ay kulang pa

akala nila'y lagi kang paldo pag sweldo

na kayrami nilang nakaasa sa iyo

anak mo, pamangkin, asawa, lola, lolo

o kaya'y kumpareng lasenggo't lasenggero

ano ka nga ba, manggagawa o makina?

makina kang laging nagtatae ng pera?

o makinang alipin ng kapitalista?

kapitalistang panginoon sa pabrika?

O, manggagawa, kapatid naming obrero

ikaw ba'y minahan ng libo-libong piso

na ibinibigay mo sa kapitalismo

tao ka ring napapagod na katulad ko

kaytagal mo nang kalahok sa tunggalian

nitong mapang-alipin at kaalipinan

ang pagkasahurang alipin mo'y wakasan

at palayain na sa kapital ang bayan

- gregoriovbituinjr.

07.01.2024

* kathang tula ng makatang gala batay sa ibinigay na larawan